W procesie przejścia od rzymskiego Zachodu do chrześcijańskiej Europy rozstrzygającą rolę odegrały wieki V, VI, VII i VIII. Praca Michela Banniarda przedstawia w sposób znakomicie syntetyczny tę drogę, u kresu której ustaliła się większość cech określających kulturę europejskiego średniowiecza. Koniec dwudziestego wieku, kiedy Europa próbuje myśleć o sobie jako o całości jeśli nie zjednoczonej, to przynajmniej mającej jednorodną tożsamość, skłania do poszukiwania jej korzeni. Najgłębsze i najbardziej wyraziste spośród nich są korzenie kulturowe.
Przedmowa
Wprowadzenie
1. Czas barbarzyństwa czy okres przejściowy?
1. Wprowadzenie. Epoka pogranicza
2. Kryteria kulturowe
2. Struktury Tardoantico: V wiek
l. Waga i trwałość słowa pisanego
2. Normy szkolne a tradycja literacka
3. Sztuka i wiedza elity
4. Narzędzia materialne
5. Hellenistyczna «auctoritas»
3. Ostoje kultury
1. Usankcjonowanie spuścizny
2. Czynniki rozpadu
3. Przekaziciele ciągłości
4. Monastycyzm a kultura łacińska
4. Rodzaje i fazy ewolucji
1. Galia, skrzyżowanie kultur i języków
2. Hiszpania: wokół rekonkwisty izydoriańskiej
3. Opór i siła twórcza Italii
4. Nieoczekiwanie powstające ośrodki kultury łacińskiej
5. Literaccy mediatorzy
l. Zarys epoki
2. Augustyn
3. Boecjusz
4. Kasjodor
5. Grzegorz Wielki
6. Grzegorz z Tours
7. Izydor z Sewilli
8. Beda Czcigodny
9. Paweł Diakon
10. Alkuin
6. Przemiany Językowe
l. Społeczeństwo i język
2. Stare pytania, nowe metody
3. Pokolenia, które utrzymują język
4. Sto lat konfliktów i inwencji twórczej
5. Cykle twórcze
7. Nim powstały literatury średniowiecza
l. Wnioski: część utracona i część zachowana
2. Krystalizowanie się przeciwieństw
3. Narodziny tożsamości
Chronologiczny przegląd wydarzeń 400–800
Bibliografia
Indeks osobowy
