Austeria - Julian Stryjkowski

Przedstawienie powieści "Austeria"

Powieść Juliana Stryjkowskiego opowiada o austerii prowadzonej przez Taga, umiejscowionej na skraju miasta, trasie prowadzącej do Skole, w samotni, blisko a zarazem daleko od miejsca modlitwy i szkoły. Czyżby było to miejsce nie takie odległe, skoro z werandy dało się zauważyć pożar, tuż nad miastem? Może jednak nie na obrzeżach, ale w samym centrum miasta, pomiędzy szkołą, rynkiem i domem modlitwy, na krzyżówce tętniących życiem ulic? Czy jednak ma to znaczenie? Czy jesteśmy w stanie wymierzyć dokładnie, ile kroków i godzin dzieli nas od zagłady?

Wieki temu...

Mniej więcej sto lat wstecz, podczas początku Wielkiej Wojny i końca obecności c.k. monarchii, ta galicyjska karczma umiejscowiona na granicy polsko-żydowsko-rusińskiej, była najbardziej rozpoznawalnym miejscem literatury polsko-żydowskiej, a także literatury stworzonej po Drugiej Wojnie Światowej i Zagładzie. Była wówczas pełna ludzi. Zapis gospodarza Taga "Dziś izba austerii była pełna" brzmi niezwykle, zwłaszcza kiedy pochodzi z monologu wewnętrznego, odnoszącego się do przeszłości. W austerii Taga zgromadziło się niemal całe społeczeństwo. Kogo tam nie było? Byli tam uchodźcy przed rosyjskim wojskiem i Kozakami, żydowscy mieszczanie, rzemieślnicy i drobni kupcy, są także lojalni poddani cesarza, którzy doświadczają rozpadu państwa. Wśród nich także ich lekkomyślne małżonki i dorastające córki, grupka chasydów z ich niemowiącym cadykiem, religijnymi żonami i gronem dzieci, oraz wolnomyśliciele i przyszli rewolucjoniści. Spotykamy tu też emigrantów włóczęgów, znających na własnej skórze co to znaczy pogrom. Wsród nich także kilka postaci nieżydowskich: służącą pochodzenia rusińskiego, katolickiego księdza, oraz węgierskiego żołnierza. To miejsce przypomina wręcz arkę Noego!

Uwagi wartościowe

Z przedmowy Piotra Pazińskiego