Szpetnicy - Maciej Kapuściński

„Szpetnicy” Macieja Kapuścińskiego to opowieść o idealizmie, ideach i cenie, jaką się za nie płaci. Roczk 2004, Polska na progu wstąpienia do Unii Europejskiej, gdy trzy osoby: Piotr, Rafał i Andrzej, młodzi studenci prawa, którzy są pełni zapału i przekonania, że mogą zmienić świat. Swoją szansę widzą w wystąpieniu przed prezydentem w Gdyni — planują spektakularną akcję, która ma wstrząsnąć opinią publiczną i obudzić ich pokolenie. Autor zagłębia się w psychikę bohaterów, pokazując ich jako ludzi rozdartych pomiędzy pasją a lękiem, młodzieńczymi ambicjami, a realnym życiem, które wkrótce miażdży ich marzenia. Najbardziej wyrazista jest postać Piotra — pewnego siebie, impulsywnego, później nagle odsłaniającego refleksję i autentyczność. Autor zabiera czytelników do Gdyni, która staje się symbolicznym tłem tej historii. Opisy miasta skutecznie wprowadzają czytelnika w atmosferę surowego, mroźnego stycznia — i oddają ducha przesilenia społecznego, którego nie brakowało. Styl Kapuścińskiego bywa trudny w odbiorze przez język pełen neologizmów i poetyckich metafor. Jednocześnie w pojedynczych rozdziałach jak chociażby w tych poświęconych oficerowi Brudzińskiemu — język emocjonalnie uderza, wywołuje uczucie smutku i autentycznej empatii. Książka od początku wywołuje silne uczucia — wzburzenie, gniew, ale też żal za niewykorzystaną szansą. Czytelnik towarzyszy bohaterom w momentach pytań: Czy idealizm jest w cenie? Czy warto walczyć, gdy społeczeństwo obojętnieje? „Szpetnicy” to powieść wymagająca, nie tylko językowo, ale intelektualnie i emocjonalnie. Polecam ją czytelnikom, którzy nie boją się pytań o odpowiedzialność, cenę idei i dramat młodości, która przeczy twardym realiom. To lektura dla tych, którzy docenią psychologiczną głębię postaci i refleksję nad przeszłością Polski, ale również nad nami dzisiaj.