Jonathan Franzen - człowiek mem i (podobno) doomer. O czym przeczytamy w pierwszym tomie jego nowej trylogii?

Jonathan Franzen z jednej strony należy do pisarzy najbardziej utalentowanych, z drugiej – niepokornych. Nie tylko jego powieści, ale też biografia i wypowiedzi są pełne kontrastów. Czy właśnie dlatego nowa powieść tego amerykańskiego autora, Na rozdrożu, jest wciągająca? Przyjrzyjmy się bliżej jego postaci i nowej książce.

Jonathan Franzen – pisarz niepokorny. Jego biografia to gotowy scenariusz na powieść!

Powiedzieć o urodzonym w 1959 roku Jonathanie Franzenie, że jest pisarzem zdolnym i ciekawym, to powiedzieć zdecydowanie za mało. Amerykański autor jest jedną z tych osobistości, które otwierają poczet “młodych zdolnych”. Docenili go nie tylko czytelnicy na całym świecie (w tym były prezydent Stanów Zjednoczonych Barack Obama, który podobno Franzena uwielbia), ale też prestiżowy magazyn “Time”, który na jednej z okładek nazwał go “wielkim”. Jonathan Franzen nigdy jednak nie miał lekko – uznawany jest za powieściopisarza niepokornego i kontrowersyjnego, a opinię tę skutecznie podtrzymuje swoimi ryzykownymi wypowiedziami w wywiadach i spostrzeżeniami, jakimi dzieli się w esejach. Przykład? Amerykaninowi zdarzyło się już narzekać na internet (i na serwis Twitter, i na autorów, którzy zaczynają dzień od przeglądania sieci) czy na współczesne społeczeństwo. Według niego jesteśmy skazani na zagładę, więc… powinniśmy przestać się bać i po prostu zacząć oczekiwać nieuchronnego końca. Właśnie tego typu wypowiedzi sprawiają, że Franzen jest postrzegany jako chodzący mem albo doomer, czyli osoba, która wpływa na innych swoim defetystycznym, depresyjnym podejściem do życia.

Sama artystyczna kariera Jonathana Franzena też wiedzie krętymi ścieżkami i sama w sobie mogłaby stanowić inspirację do napisania książki. Urodzony w okolicach Chicago pisarz zaczynał od krótkich esejów, w których szukał argumentów za tym, że pisanie długich powieści nie ma sensu po to, żeby w swojej najnowszej książce, Na rozdrożu, zapełnić znakomitą treścią aż 800 stron. Dwie z pozycji jego autorstwa, Korekty (swoją drogą wydane dokładnie 10 dni przed atakami terrorystycznymi z 11 września 2001 roku) i Wolność sprzedały się w milionach egzemplarzy. Kolejna powieść, Bez skazy, nie cieszyła się już takim zainteresowaniem. Co więcej mogłoby dopełnić fascynującą biografię pisarza? Spektakularna klapa, jaką było zaniechanie ekranizacji książek Korekty i Bez skazy przez HBO i Showtime. Wszystko wskazuje na to, że powieścią Crossroad Franzen znów wraca na tory albo, jak chcą niektórzy, na sam szczyt.

Na przecięciu, czyli Na rozdrożu Jonathana Franzena jako powrót do przeszłości (i nie tylko!)

Najnowsza powieść Jonathana Franzena Na rozdrożu zgodnie uznawana jest przez krytyków za znakomitą. To utwór wielopłaszczyznowy i pełen symboli, ukrytych już w samym oryginalnym tytule (Crossroad odnosi się zarówno do rozdroża, opisanej w książce organizacji dla młodzieży, jak i do drogi krzyżowej) czy w tytułach rozdziałów (“Adwent” i “Wielkanoc”). Sama historia rozgrywa się w latach 70., a wśród wątków dopatrzyć się można religii, rodzinnych relacji, rewolucji kulturalnej i obyczajowej, buntu przeciw skostniałej strukturze patriarchalnej czy po prostu osobistych przeżyć jednostki w świecie zmieniających się norm. Chociaż niektórzy zarzucają Jonathanowi Franzenowi, że w książce Na rozdrożu stracił typową dla siebie wyrazistość języka, inni doceniają rozmach, z jakim podszedł do opisywania historii związanej z fikcyjnym miasteczkiem New Prospect. Jak pisze Maciej Jakubowiak w Gazecie Wyborczej:

“​​Dysponując swobodą można sobie pozwolić na takie literackie ekstrawagancje, jak nagłe ucięcie rozwijanego przez sto stron wątku albo odesłanie jednej z głównych postaci na margines akcji tylko po to, żeby przywrócić ją pod koniec. Jednak niespieszność powieści służy przede wszystkim temu, żeby w jej ramach każdy mógł znaleźć zrozumienie”.

W jakim stopniu opisana w książce Na rozdrożu Jonathana Franzena historia ma przełożenie na współczesność? Czy osobiste przeżycia jej bohaterów mogą zainspirować również Ciebie? Na to pytanie tylko Ty możesz znaleźć odpowiedź – koniecznie zarezerwuj tej zimy czas na niespieszne zapoznanie się z najnowszą pozycją w dorobku jednego z najważniejszych współczesnych powieściopisarzy na świecie.

Jeśli lubisz powieści, z wielowątkową narracją, wciągające od pierwszej strony i pozwalające spojrzeć na otaczającą rzeczywistość z dystansu, książka Na rozdrożu Jonathana Franzena powinna się znaleźć w Twojej prywatnej biblioteczce. Kupisz ją w naszej księgarni internetowej w najlepszej cenie, podobnie jak inne książki Franzena, w tym między innymi Dwudzieste siódme miasto, a także Silny wstrząs czy wspomniane już przez nas wcześniej Bez skazy, Korekty i Wolność.