Pan od poezji. O Zbigniewie Herbercie - Joanna Siedlecka

Kapitalnie wścibska Joanna Siedlecka wpuściła swoim "Panem od poezji" tyle życia do herbertologii - pisał krytyk Andrzej Horubała. Jej książka o Herbercie jest bowiem barwną opowieścią o życiu Pana Cogito od kolebki po grób, dokumentującą jego kolejne etapy: Lwów, Sopot, Warszawę, Paryż, złożoną z relacji imponującej liczby świadków z najróżniejszych środowisk: szkolnych kolegów, przyjaciół, pierwszej wielkiej miłości i wielu ważnych nazwisk naszej literatury, m. in. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Jerzego Giedroycia. Jest też w "Panu od poezji" to, czego przede wszystkim szukamy w biografiach - Herbert prywatny, osobisty, intymny. Dręczony chorobą i cierpieniem, alkoholem, "wiecznie w podróży". Pozorny kobieciarz, w istocie bał się kobiet, unikał trwałych z nimi związków. Autorka odkrywa również mroczne, skrywane przez Poetę, bolesne rany - poczucie winy za brak udziału w konspiracji z powodu kalectwa i "sromotnej" ucieczki ze Lwowa w marcu 1944, gdy jego rówieśnicy szykowali się do walki. Pierwsze wydanie książki było nominowane w 2003 r. do dwóch najważniejszych literackich laurów: Nagrody Nike i Nagrody im. Józefa Mackiewicza. Drugie wydanie poszerzone zostało o sześć nowych, równie odkrywczych rozdziałów: - "Czarne słońce" i "Przepraszam za męża" o Katarzynie Herbertowej w roli żony i wdowy po Herbercie; - "Sopot, Bieruta 8" o wielkiej pomocy udzielanej mu przez ukochaną kobietę i rodziców - o czym milczał , "podkręcając" swój mit samotnie zmagającego się z potworem komunizmu; - "Odwoływać nie będziemy" - o skutkach "Hańby domowej", głośnego wywiadu Herberta z Jackiem Trznadlem o udziale polskich pisarzy w komuniźmie; - "Dosięgnie mnie ręka tych panów" o Panu Cogito w trybach bezpieki; - "Przystań"- portret wymarzonego mieszkania Poety na ulicy Promenada, które okazało się nafaszerowaną podsłuchami pułapką, z sąsiadem - tajnym współpracownikiem. O pierwszym wydaniu książki pisał sam Czesław Miłosz: "Czytam Siedlecką z wielkim zainteresowaniem, bo ona tam, w "Panu od poezji", opisuje środowisko polonistyki warszawskiej w latach pięćdziesiątych, [].To jest ważne świadectwo, bo nie mamy za wiele wspomnień o tamtych czasach. I jeszcze ta książka mówi o tym, co ja uważam za bardzo ważne, to znaczy, o terrorze środowiska. Na przykład kiedy się było poetą, miało się status poety i pryszczaci mówili: "Chodź na wódkę", to jeśli się nie poszło z nimi, to właściwie opowiadało się po przeciwnej stronie. (Agnieszka Kosińska, Miłosz w Krakowie, Znak, Kraków 2015) Joanna Siedlecka - członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, "pani od biografii" zasłynęła głośnymi, wznawianymi reporterskimi książkami o pisarzach: "Jaśnie paniczem" o Witoldzie Gombrowiczu, "Mahatmą Witkacym" o Stanisławie Ignacym Witkiewiczu, "Czarnym ptasiorem" o Jerzym Kosińskim, dwoma tomami "Wypominków" o pisarzach przemilczanych. Jest też autorką trzech książek o ciemnym rewersie oficjalnego życia literackiego w PRL-u: "Obławy. Losy pisarzy represjonowanych", "Kryptonimu Liryka" i "Biografii odtajnionych". Laureatka wielu nagród, m. in. Nagrody Specjalnej Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2007) oraz Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza (2016).