Ataman Petlura - Andrzej Stanisław Kowalczyk

Szkic opisu książki "Ataman Petlura" autorstwa Andrzeja Stanisława Kowalczyka

Ataman Petlura spotkał swoją śmierć na brukach Paryża, w trakcie wędrówki rue Racine, nieopodal bulwaru Saint-Michel, porzucone przez pociski Szwarcbarda. Mimo że Petlura był przyzwyczajony do zupełnie innych okolic i ścieżek, zginął pod ręką Szwarcbarda, Żyda z Ukrainy, wędrownika, Paryżanina.

Mimo że Szalom Szwarcbard, poeta, zegarmistrz, i żołnierz zarówno francuski jak i czerwonoarmista, znał Atamana Petlurę tylko z widzenia, mieścił szczegółowy zarys jego twarzy w swojej pamięci. Z pomocą zdjęcia Petlury z leksykonu Laroussea, którego kiedyś wyrwał z książki. Ten kawałek papieru przenosił ze sobą po mieście jak bezcenny talizman czy wyrok wydały przez nieistniejący sąd.

Ataman, razem ze swoją rodziną, często spożywał posiłki w restauracji Chartier, usytuowanej na tej samej ulicy - rue Racine. Ich małe mieszkanie na rue Thnard nie posiadało kuchni, a więc korzystali z usług Chartier. Lokal nadal istnieje, zachowując swój secesyjny wystrój z początków XX wieku, kiedy to bywali tam bohaterowie Żeromskiego. Nawet fasady budynków na rue Racine pozostały takie same jak dawniej.

Mimo, że 25 maja 1926 roku Petlura jadł sam obiad, Szwarcbard od dawna już czekał na niego na ulicy, blisko księgarni Giberta.

Pytał po ukraińsku: Pan Petliura?

Hiszpanii śmierciowy nie jest anonimowe, śmierć to jak policjant - weryfikuje naszą tożsamość. Ataman obrócił się tylko po to, aby usłyszeć powtórzone pytanie:

Vous-etes monsieur Petloura?

Podniósł swoją laskę w geście, które miał odepchnąć ziemia.

Zwrócił Szwarcbarda do broni, psie! ale Ataman pozostał bezbronny.