Marta Dzido

Współczesnej polskiej prozie Marta Dzido nadaje puls odważnym głosem, który nie ugina się przed trudnymi tematami i pamięcią o tym, co przemilczane. Debiutowała jako szesnastolatka w „Krzywym Kole Literatury” i „Kole Podkowy”, a od tamtej pory konsekwentnie poszerza pole literackiej wolności – od prozy intymnej, przez formy eksperymentalne, po reportaż i film dokumentalny.

Głos kobiet, który nie milknie - proza Marty Dzido

W centrum twórczości autorki stoją kobiety: ich doświadczenie, sprawczość i prawo do opowiadania własnej historii. Marta Dzido łączy czułość z bezkompromisowością – od „Śladu po mamie” i „Małża”, przez hipertekstową „Matrioszkę”, aż po reporterskie „Kobiety Solidarności”, w których przywraca pamięć tym, które współtworzyły przełom. Jej proza wpisuje się w nurt literatury pięknej, ale nie rezygnuje z reporterskiej czujności i formalnej śmiałości.
Autorka buduje napięcie poprzez szczegół – jeden gest potrafi uruchomić całą opowieść. Zbiory opowiadań, takie jak Babie lato i Sezon na truskawki kondensują emocje, nie tracąc na wieloznaczności. Dzido publikuje w najważniejszych pismach kulturalnych i opiniotwórczych („Duży Format”, „Lampa”, „Ha!art”, „Przekrój”, „Magyar Lettre Internationale”, „Radar”, „Jahrbuch Polen”, „Art&Business”, „Obieg”, „Miesięcznik Znak”, „Pismo. Magazyn Opinii”, „Twórczość”, „Kultura Liberalna”), dzięki czemu jej głos stale rezonuje w debacie publicznej.

Marta Dzido - literatura, która tnie do żywego

Dojrzałość narracyjną autorki znakomicie widać w dziele „Frajda” – powieści, która przyniosła jej uznanie w Polsce i za granicą. To literatura cielesna, zmysłowa, a zarazem intelektualnie przenikliwa; porusza tematy pamięci, wolności i intymności, ale zawsze pozostaje blisko bohaterki i szczegółu dnia codziennego. Dzido sięga po formy nielinearne, eksperymentuje z perspektywą, korzysta z narzędzi filmu - i nic dziwnego, bo jest absolwentką PWSFTviT w Łodzi, co wyostrza jej wyczucie kadru, rytmu i dialogu.
Filmowe doświadczenie autorki to nie tylko wrażliwość na obraz. Jako twórca zdjęć do „Podziemnego państwa kobiet” oraz współreżyserka i współproducentka (z Piotrem Śliwowskim) dokumentów „Paktofonika – hip-hopowa podróż do przeszłości”, „Downtown – Miasto Downów”, „Solidarność według kobiet” i „Siłaczki”, przekłada tematykę swoich książek na język kina. Ta dwutorowość – literatura i film – sprawia, że opowieści Dzido są wielozmysłowe, żywe i przejmujące.
Jej dorobek powstaje także dzięki konsekwentnie zdobywanym stypendiom i rezydencjom: od Homines Urbani i Młodej Polski, przez Wyszehradzkie Rezydencje Literackie (Kraków, Praga), stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Scriptwriting Scholarship, po programy Czeskiego Centrum Literackiego, Instytutu Książki, Hong Kong Baptist University i Next Page Foundation. To sieć doświadczeń, które zasilają twórczość i pozwalają jej stale poszerzać perspektywę.

Książki Marty Dzido nominowane do nagród

Nagrody i wyróżnienia potwierdzają wagę tego głosu. „Frajda” została uhonorowana Europejską Nagrodą Literacką (2019), a sama autorka otrzymała Nagrodę Norwidowską (2021) „za łączenie twórczości literackiej z innymi dziedzinami sztuki”. Wcześniej doceniano również jej działalność filmową – m.in. Hollywood Eagle Documentary Award oraz Beyond Borders – Krzysztof Kieślowski Award (specjalna nagroda Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej). Dzido była nominowana do tytułu „Kulturysta roku 2014” Radiowej Trójki, znalazła się w finale akcji „Kobiety Kobietom” i na liście „50 Śmiałych Kobiet 2018” „Wysokich Obcasów”. To dowody nie tylko na jakość, ale i na sprawczość jej sztuki – konsekwentnie obecnej w kulturze, społecznie ważnej, a jednocześnie bliskiej czytelnikom.
Marta Dzido tworzy literaturę, która nie boi się ryzyka – łączy intymność z publicznym doświadczeniem, prywatne z historycznym, sensualność z krytycznym namysłem. Od wczesnego debiutu przez eksperymenty formalne po zaangażowany dokument – to spójna opowieść o wolności, pamięci i kobietach. Jeśli szukasz prozy, która zostaje w głowie i w ciele, a zarazem otwiera dyskusję, twórczość, jaką firmuje Marta Dzido, będzie wyborem trafionym i na dziś, i na lata.
Zapraszamy do przejrzenia oferty MATFEL.pl.