Licencja na zabijanie. Wyroki sądów podziemnych... - Piotr Czyżewski

Przegrana wojna obronna 1939 roku przyniosła Polsce terror okupantów i opór podbitych. Nie wszystkie postawy Polaków z lat 1939-1945 można było uznać za chwalebne. Nie brakowało przypadków zdrady, denuncjacji, kolaboracji. Polskie Państwo Podziemne, na ile mogło, stanowczo reagowało na zjawiska i postawy szkodzące bezpieczeństwu i morale społeczeństwa. Sądy konspiracyjne wydawały wyroki na zdrajców, które były wykonywane przez żołnierzy podziemia.

Piotr Czyżewski opisuje działalność podziemnego wymiaru sprawiedliwości oraz kilka spektakularnych przypadków, którymi się zajął. Omawia sprawy:

- zabójstwa Igo Syma, czołowego amanta przedwojennego kina, który werbował polskich aktorów do gry w antypolskim filmie Heimkehr oraz w niemieckim Teatrze Miasta Warszawy;

- płk. Janusza Albrechta, szefa sztabu podziemnego Związku Walki Zbrojnej (poprzednika Armii Krajowej), aresztowanego w 1941 roku przez Niemców i zwolnionego w celu nawiązania kontaktu z komendantem ZWZ Stefanem Roweckim. Na żądanie dowództwa popełnił on samobójstwo, zażywając truciznę.

- inżyniera Stefana Witkowskiego, założyciela i dowódcę tajemniczej organizacji Muszkieterzy, która w pierwszych latach wojny prowadziła szeroką działalność wywiadowczą. Za kontakty z Niemcami został on skazany na śmierć i zastrzelony we wrześniu 1942 roku.

- Eugeniusza Świerczewskiego, członka siatki wywiadowczej ZWZ Stragan, później agenta gestapo, który wskazał Niemcom miejsce pobytu gen. Roweckiego, co umożliwiło jego aresztowanie.

Książka ukazuje ciekawe aspekty podziemnej walki i okupacyjnej rzeczywistości. Stawia też ważkie pytania dotyczące wymierzania sprawiedliwości w warunkach wojennych.