Los byka - Wojciech Książek

Myśli byka o czasie i historii

Był królem stada. Wszystkie zwierzęta na pastwisku czuły respekt dla jego siły, a jednocześnie darzyły go szacunkiem za stateczność i wielkoduszność. Cieszył się również uznaniem dziedzica i innych mieszkańców dworu. Stawał w obronie słabszych - niejedno zwierzę w gospodarstwie, w tym jego ulubiony pies i kot, zawdzięczało mu ocalenie. To właśnie ta gotowość niesienia pomocy kazała mu ponieść najwyższą ofiarę, jaką - przynajmniej w ludzkim rozumieniu, ukrywanie Żydów - jest oddanie własnego życia.

Czując zbliżający się koniec, byk przywołuje wydarzenia, które go ukształtowały. Nie szczędzi ironii, ale jego wspomnieniom towarzyszą też refleksje o dojrzewaniu i przemijaniu, sile erotyzmu oraz relacjach między zwierzętami i ludźmi. Wspomina okrucieństwa wojny - masowe egzekucje w Piaśnicy i obozowe transporty - i snuje rozważania nad naturą dobra i zła.