Śmiały BR - Elżbieta Cherezińska

Historii uczymy się w czasie przeszłym dokonanym. Ja chcę ją opowiadać w czasie teraźniejszym,  chcę zaprosić  Czytelników do chwili jej tworzenia. Gdy wspominamy króla Bolesława Szczodrego, dodajemy: “to ten, który  zabił biskupa”. To nie było jego największe osiągnięcie.  Cofnijmy się w czasie.  Poznajmy Bolesława Śmiałego.              Elżbieta Cherezińska Bolesław II Śmiały to do dzisiaj jeden z najbardziej kontrowersyjnych władców w historii Polski. Wzmocnił państwo i sprawił, że liczono się z nim w Europie.  Przyczynił się do podniesienia z upadku państwa Piastów po załamaniu z czasów Mieszka II. Odnowił arcybiskupstwo gnieźnieńskie i koronował się na króla. Prowadził bardzo odważną i szeroko zakrojoną politykę zagraniczną. Jego konflikt z biskupem krakowskim  Stanisławem ze Szczepanowa stał się przyczyną jego upadku.  Elżbieta Cherezińska rozpoczyna opowieść o trzecim koronowanym Piaście od jego narodzin,  które trudno odebrać inaczej niż jak w pewnym sensie proroctwo: burza z piorunami podczas Jarych Godów, jakby sam Perun wybrał go na króla. Książka przedstawia króla jako człowieka z krwi i kości, bardzo nam bliskiego, który zmaga się z obowiązkami, namiętnościami, kontrowersyjnymi wyborami. Autorka Sydonii potrafi, jak rzadko który pisarz wydobyć z mroku historii często zapomniane czy mało widoczne postaci kobiece i nadać im charakter.  Przez to odnosi się wrażenie,  że białogłowy były równie ważne a czasami ważniejsze niż mężczyźni i że miały znaczący wpływ na ówczesne wydarzenia. Śmiały od samego początku trzyma w napięciu, a akcja jest bardzo dynamiczna i pełna zwrotów. Narracja koncentruje się głównie na emocjach oraz na cenie, jaką płaci się za swoje wybory. Cherezińska z rozmachem odmalowuje przed oczami czytelnika świat (który większość z nas znała do tej pory z podręczników do historii), łącząc bardzo zgrabnie fakty historyczne z fikcją a Bolesława ukazując jako postać złożoną. Interesującym zabiegiem jest brak numerowanych stron, na rzecz narracji zmieniającej się wraz z miejscem i rokiem wydarzeń czy porą roku. Według mnie wprowadza to porządek. Książka zawiera użyteczne i potrzebne w takich przypadkach, jak literatura historyczna drzewa genealogiczne rodów i dynastii - ale w Śmiałym są one dość intuicyjne. Elżbieta Cherezińska jest specjalistką od pisania powieści historycznych i czytając Śmiałego nie ma się wątpliwości, że wykonała kawał świetnej pracy. Pokłon dla Pani Elżbiety za zbudowanie od nowa świata, który mógłby się wydawać odległy i zapomniany, a dzięki niej stał się bardzo bliski.  Polecam Śmiałego nie tylko wielbicielom powieści historycznych, ale każdemu, któremu historia Polski leży na sercu; każdemu, kto chce przeczytać wciągającą i niezmiernie ciekawą książkę.

Elżbieta Cherezińska po raz kolejny udowadnia, że potrafi ożywić historię w sposób absolutnie wyjątkowy. „Śmiały” to pierwszy tom opowieści o Bolesławie II Szczodrym, władcy, który w czasach chaosu i rozbicia potrafił tchnąć życie w zrujnowane królestwo. Autorka nie tylko rekonstruuje wydarzenia XI wieku, ale tworzy z nich prawdziwą sagę – o ambicji, władzy, lojalności i człowieczeństwie. Książka zachwyca rozmachem i dbałością o szczegóły. Cherezińska potrafi pisać tak, że czujesz zapach średniowiecznego dworu, dym z ognisk, napięcie przed bitwą i emocje towarzyszące każdej decyzji. Fabuła prowadzona jest wielowątkowo – autorka sprawnie przeskakuje między miejscami i postaciami, tworząc pełen życia obraz epoki. A że bohaterów jest naprawdę wielu, pomocne okazują się drzewa genealogiczne zamieszczone na końcu – świetny ukłon w stronę czytelnika. Największą siłą tej powieści są ludzie – autentyczni, złożeni, nieidealni. Bolesław to nie tylko władca, ale człowiek z sercem, wątpliwościami i ogromną determinacją. Cherezińska nadaje głos także kobietom, które w jej historii nie są tłem, lecz równorzędnymi uczestniczkami wydarzeń. To książka, którą się pochłania, ale też taką, do której się wraca – po szczegóły, po emocje, po refleksję. Zakończenie zostawia niedosyt, ale też ogromną ciekawość, co przyniesie kolejny tom. Polecam!