Odcienie bólu. Trzy szkice o poezji Józefa Wittlin - Katarzyna Niesporek-Klanowska

Na książkę składają się interpretacje trzech utworów Józefa Wittlina. Pierwsza z nich dotyczy Elegii do Homera i wielokrotnie poprawianych przez tłumacza przekładów Odysei, w której poeta dostrzegał odbicie najtrudniejszych doświadczeń człowieka XX wieku. Druga, omówienie poematu Ból drzewa, pochodzącego z debiutanckich Hymnów, będących reakcją na koszmar I wojny światowej, eksponuje podmiotowy charakter tego, co nieludzkie, a co towarzyszy człowiekowi i z nim współodczuwa. Bohaterem i podmiotem utworu jest bowiem drzewo, które stało się krzyżem, opowiadające swoją historię, splecioną z historią zbawienia, upominające się o prawo do odczuwania i cierpienia oraz o własną godność. Ostatni szkic, poświęcony utworowi Stabat Mater z 1942 roku, łączy tradycyjną figurę Matki Bolesnej, zwielokrotnioną od wymiarów symbolicznych po konkretne wojenne realia, z okrutnym, nowoczesnym motywem matki powieszonych.

Z przedstawionych konkretyzacji wyłania się doświadczenie bólu, z którego autor Soli ziemi próbuje zdjąć osłonę i ukazać różne jego odcienie. Wychodząc od bólu własnego, przekonany jednak, że każde cierpienie domaga się podmiotowej ekspresji, w centrum zainteresowania stawia doznania najsłabszych i skrzywdzonych nie tylko ludzi, ale także zależnych od nich roślin i zwierząt.