W rodzinnym gnieździe i inne historie - Jaroslav Hasek

Jaroslav Hasek (1883-1923) - przeszedł do historii literatury jako autor Przygód dobrego wojaka Szwejka w czasie wojny światowej. Ale był przecież także satyrykiem, występował w kabaretach, w czasie I wojny światowej został wcielony do wojska, później służył w Armii Czerwonej, założył Partię Umiarkowanego Postępu w Granicach Prawa, współpracował z pismem o tematyce zoologicznej, wymyślając nieistniejące zwierzęta. Lubił wino (raczej piwo był w końcu Czechem), kobiety i śpiew. Opublikował kilkanaście tomów satyr i opowiadań. Część z nich publikujemy w niniejszym tomie W rodzinnym gnieździe i inne historie. Ot choćby taka jak w "Tragedii kupca": Każdy chyba obywatel choć raz w życiu próbował oszukać urząd podatkowy. W urzędzie podatkowym bowiem siedzą drapieżnicy, którzy za stertami formularzy i kwestionariuszy z niecierpliwością muchołapki wyczekują swej ofiary.

Z początku urząd podatkowy zasypuje cię nadzwyczaj

grzecznymi pytaniami. Otrzymujesz formularze, w których

zwracają się do ciebie przez Wielce łaskawy. Błagalnymi

słowy, że tak powiem, proszą cię, abyś z łaski swojej napisał,

jakie masz dochody, jaki majątek, czy masz domy, obory,

dobytek, auta, aeroplany, balony, czy wycierasz nos chu

steczkami batystowymi, czy też płóciennymi. Pytają, czy

twój dziadek nosi w uszach złote kolczyki, i w ogóle chcą

poznać twe najintymniejsze sprawy.

Drugie pismo już jest gorsze. Nie tytułują cię przez

Wielce łaskawy, lecz Wielce szanowny i zapytują, czy

masz stodołę.

Gdy i to pismo zignorujesz, otrzymasz trzecie, w któ

rym tytułują cię Szanowny panie i grożą ci karami pienięż

nymi, a w wypadku niemożności ściągnięcia ich więzie

niem. Po czwartym zaś piśmie, w którym nazywają cię po

prostu panem, prowadzą cię do kryminału...