Mury Sodomy. Piotra Damianiego "Księga Gomory" i walka z sodomią wśród kleru - Krzysztof Skwierczyński

Publikacja Mury Sodomy zawiera tekst św. Piotra Damianiego Księga Gomory (Liber Gomorrhianus) oraz odpowiedź papieża Leona IX w tłumaczeniu Elwiry Buszewicz. Blisko piętnaście lat temu, pisząc Wstęp do pierwszego wydania niniejszej książki przyznałem, że fascynacja twórczością Piotra Damianiego narodziła się w trakcie pracy nad rozprawą doktorską poświęconą recepcji idei gregoriańskich w średniowiecznej Polsce. Zafrapowały mnie wówczas listy Piotra Damianiego o symonii i nikolaityzmie; zainteresowanie okazało się tak silne, że za przedmiot mojej kolejnej rozprawy wybrałem traktat Avellanity poświęcony sodomii – Liber Gomorrhianus. W trakcie badań rosła moja fascynacja twórczością Damianiego, jego argumentacją, wyobraźnią, logiką, konsekwencją, podstępną, przewrotną i jakże często zaskakującą wobec czytelnika narracją, wyszukanymi metaforami oraz wysublimowanym językiem. Analizując traktat poświęcony panoszącej się wśród kleru sodomii, zdałem sobie sprawę, że nie uda mi się stworzyć pełnego obrazu stosunku Damianiego do zachowań potępianych przez seksualną etykę chrześcijańską, bez wnikliwej analizy całej twórczości tego wybitnego reformatora dotyczącej ciała, płci, seksualności, różnorakich ról społecznych przypisywanych kobietom i mężczyznom. Wszelkie badania trzeba jednak kiedyś zakończyć i przekazana do wydawnictwa, z odczuwanym przeze mnie intelektualnym niedosytem, monografia zatytułowana Mury Sodomy ukazała się w 2011 roku. Przeglądając i analizując treść książki przed jej drugim wydaniem, postanowiłem pozostawić ją w niezmienionej formie, poprzedzonej jedynie krótkimi uwagami wstępnymi. To dosyć trudna decyzja, ponieważ widzę obecnie, jak pobieżnie patrzyłem ponad dekadę temu na ten fascynujący traktat. Jak powierzchownie rozumiałem myśl Damianiego. Nie twierdzę, że teraz widzę lepiej; obecnie jednak patrzę inaczej. Ta inna perspektywa bierze się z intensywnych badań nad twórczością Damianiego, trwających nieprzerwanie od opublikowania Murów Sodomy. Swoją drogą pragnę w tym miejscu wyrazić pewną obawę, czy pozytywną cechą historyka może być fakt, że od tak wielu lat zajmuje się naukowo działalnością jednej tylko postaci z przeszłości... Gdybym jednak chciał rozszerzyć drugie wydanie książki o nowe ustalenia i pomysły interpretacyjne, o nową literaturę i ostatnie dyskusje, powstałaby zupełnie inna rozprawa. Skoro jednak, mimo upływu czasu, podtrzymuję swoje dawne tezy i ustalenia, postanowiłem pozostawić pierwotną formę książki. Badania naukowe, których liczne efekty ukazały się już po publikacji Murów Sodomy, nie wpłynęły na moje twierdzenia. Z pełnym przekonaniem mogę więc je w obecnym wydaniu powtórzyć! Czas pracy nad Murami Sodomy był dla mnie istotny także z tego powodu, że udało mi się wówczas rozpocząć intensywną współpracę z idealną wręcz tłumaczką, rozumiejącą perfekcyjnie idiom języka Damianiego, Elwirą Buszewicz. Współpraca ta zaowocowała trzema tomami tłumaczeń listów, traktatów, żywotów i kazań Piotra Damianiego, opublikowanymi w tynieckich Źródłach Monastycznych; kolejne dwa tomy ukażą się wkrótce w tej samej serii wydawniczej (będą to teksty dotyczące monastycyzmu kobiecego oraz listy adresowane do kobiet). Elwira Buszewicz przełożyła na język polski 41 dzieł Avellanity, w tym tak fundamentalne dla jego twórczości, jak Żywot błogosławionego Romualda, ponadto przetłumaczyła dwa obszerne żywoty Piotra Damianiego (anonimowy Iter oraz tekst pióra Jana z Lodi). W ten oto sposób najwięcej dzieł Damianiego przetłumaczonych na język nowożytny, pomijając oczywiście angielski i włoski, ukazało się w Polsce.

EAN: 9788382053449