Ja, Wanda z chłopów - Wanda Chodorowska

Książka jest etnograficznym obrazem wiejskiego życia na Kielecczyźnie w okresie II Rzeczpospolitej. Opisane są w niej ówczesne obyczaje i nawyki lokalnej ludności. Jest również analizą ówczesnych relacji międzyludzkich, przepełnioną ciekawymi autorskimi refleksjami. Czytelnik pozna w niej również zawiła? historie? edukacji autorki dziewczyny z biednej kieleckiej wsi, która opisała warunki nauki w wiejskiej szkole podstawowej, liceum w Radomiu, pobyt na stancji i tajne komplety dla młodzieży. W dalszej części przedstawiony jest obraz II wojny światowej mobilizacja, migracje ludności, przemarsze wojsk i traumatyczne doświadczenia wojenne. Opis obejmuje powstanie i działalność partyzantki na tamtych terenach, bitwy i eksterminacje? ludności cywilnej oraz życie codzienne w trakcie okupacji az do wyzwolenia. Publikacja prezentuje zarówno żywą historię przedwojennych i wojennych czasów, jak też opowiada o niezwykłym życiu jej autorki.

Wanda Chodorowska urodziła sie? w 1921 roku we wsi leżącej 150 km od Warszawy ze standardem życia jak w Konopielce. We wsi, w której nie było sieci elektrycznej, a zegarek miał tylko sołtys. Gdzie większość mieszkańców była analfabetami. Gdzie do lat 30-tych XX wieku, kiedy to premier II Rzeczpospolitej zadekretował budowę? tzw. sławojek, ludzkie potrzeby sanitarne były załatwiane za stodoła?. Mycie polegało na opłukaniu twarzy. Mięso jadło sie? tylko na Boże Narodzenie, Wielkanoc oraz na ślubach i weselach. Podstawowa dieta składała sie? pieczywa, ziemniaków, barszczu, kapusty, kaszy z niewielkim dodatkiem skwarek. Ser, masło, jajko lub wędlina były dla dziecka wielka? uczta? od święta. Dieta była tak uboga, że większość dzieci miała wady koślawych kolan. Gruźlica była powszechna. Pomidory we wsi pojawiły sie? w latach 30-tych. Głównym wydatkiem rodziny był zakup nafty do lampy naftowej i sól. Zapałki sie? oszczędzało. Większość dzieci nie miała butów, a szkoła była w odległości 10 kilometrów. W okolicznych wsiach były tylko dwa rowery. Pomimo takich warunków, w wieku 18 lat zdała mała? maturę? z wyróżnieniem, a w wieku 35 lat otrzymała tytuł magistra polonistyki. Stale czymś zajęta, była nauczycielka?, korepetytorka?, pielęgniarką?, partyzantka?, matka?, pilotka? wycieczek i producentem telewizyjnych programów edukacyjnych. W wieku 70 lat nauczyła sie? obsługi komputera. Pisała wiersze, wspomnienia, robiła patchworkowe obrazy, szydełkowała, uprawiała działki i ogrody. W wieku 90 lat nauczyła sie? obsługi tabletu. Zmarła w wieku 95 lat w 2017 roku.