Spór o filozofię chrześcijańską - red. Anna Palusińska, Mateusz Włosiński

Melior iam te philosophia dignata est ex quo christianum vestire coepisti tymi słowy Tertulian, który przeciwstawiał Jerozolimę Atenom, wyraził swoją aprobatę dla filozofii chrześcijańskiej.

Staraniem zespołu naukowców różnych ośrodków akademickich i nakładem Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu oddajemy do rąk Czytelników pozycję poświęconą filozofii chrześcijańskiej, jej rozumieniu i zagadnieniom przez nią poruszanym.

Na całość pozycji składają się następujące teksty: Czy personalizm można uznać za filozofię chrześcijańską?, którego autorem jest ks. prof. dr hab. Tadeusz Biesaga SDB, Filozofia i teologia w ujęciu Tomasza z Akwinu - prof. dr hab. Artur Andrzejuk, Neoplatońskie i chrześcijańskie rozumienie zła tożsamości i różnice na przykładzie twórczości św. Augustyna z Hippony i św. Grzegorza z Nazjanzu dr hab. Justyna Kroczak, Patrystyczny spór o filozofię dr hab. Anna Palusińska, Fides quaerens intellectum ks. dr hab. Tomasz Duma, Święty Augustyn i problem filozofii chrześcijańskiej dr Antoni Śmist, Opanowanie namiętności jako filozofia na podstawie Traktatu ascetycznego św. Nila z Ancyry ks. mgr Mateusz Włosiński.

Każdy z tych tekstów, w ramach podejmowanego przez autorów tematu, stara się odpowiedzieć na ważkie i wciąż aktualne dla człowieka współczesnego pytania. Ks. Tadeusz Biesaga w swoim artykule podejmuje refleksję nad źródłem personalizmu chrześcijańskiego i tak go charakteryzuje, aby ukazać właściwą dla chrześcijaństwa afirmację każdego człowieka jako osoby. Tym samym podejmuje krytykę tych systemów, które nie przyznają godności osoby każdemu człowiekowi. Prof. Andrzejuk na gruncie tomistycznym ukazuje relację między filozofią i teologią oraz pokazuje, jaką rolę refleksja Tomaszowa przypisuje rozumowi w obszarze teologii. W tekście Justyny Kroczak są podjęte metafizyczne zagadnienia dotyczące genezy i natury zła w rozumieniu Plotyna oraz wybranych Ojców Kościoła. Tekst ten wykazuje, że rozwiązania wypracowane w chrześcijaństwie są opozycyjne względem koncepcji neoplatońskich. Natomiast Anna Palusińska w swoim artykule, odwołując się nie tylko do Ojców Kościoła, ale także do ich następców, pokazuje, co stanowiło nowy wkład chrześcijaństwa w dorobek filozoficzny oraz co (i dlaczego) z wypracowanego uprzednio dorobku antycznej filozofii było nie do pogodzenia z chrześcijańskim objawieniem. Ks. Tomasz Duma przechodząc od doktryny św. Augustyna, przez św. Anzelma i św. Tomasza z Akwinu aż do teologii nowożytnej i współczesnej, nie tylko katolickiej, ale także protestanckiej, pokazuje jak ważna dla wiary chrześcijańskiej jest filozofia. Tekst ten wyjaśnia także na czym, według omawianych autorów, polega przydatność filozofii w racjonalizowaniu prawd wiary. Artykuł Antoniego Śmista, poprzez odwołanie się do dorobku św. Augustyna, którego postać może być odczytywana jako archetyp chrześcijańskiego filozofa, pokazuje zasadność mówienia o filozofii chrześcijańskiej. Ks. Mateusz Włosiński zaś na podstawie traktatu jednego z Ojców Pustyni prezentuje naśladowanie Chrystusa, które może być interpretowane jako nowa szkoła filozoficzna. Taki sposób filozofowania polega zarówno na zaangażowaniu intelektu, jak i sfery zmysłowej, czyli angażuje człowieka holistycznie. Omawiany traktat wyjaśnia także z jakimi trudnościami może się człowiek spotkać na obu tych poziomach oraz jak sobie z nimi można radzić.

Książka ta stanowi zatem cenny wkład do wciąż trwającej w przestrzeni publicznej, szerokiej debaty na temat filozofii chrześcijańskiej, stosunku wiary i rozumu, religii i nauki oraz może być ważnym przyczynkiem dla tych, którzy chcą lepiej poznać i zrozumieć chrystianizm z jego filozoficznym kontekstem.