Woda i Ziemia - John Boyne

„Woda i Ziemia” Johna Boyne’a to niezwykle poruszający duet mini-powieści, w których autor ponownie udowadnia, że potrafi z chirurgiczną precyzją rozcinać ludzkie emocje i pokazywać to, co najtrudniejsze do nazwania. To książka mroczna, intymna i bardzo ludzka — taka, która wciąga już od pierwszego zdania i zostawia po sobie ciężar refleksji. Pierwsza historia skupia się na Vanessie Carvin, kobiecie próbującej odciąć się od własnej przeszłości. Ucieka na niewielką wyspę, jakby chciała schować się na końcu świata przed tym, co ją dręczy. A dręczą ją przede wszystkim pytania o winę — czy mogła wcześniej zauważyć, kim naprawdę był jej mąż? Czy patrzyła w drugą stronę? Czy jest współwinna jego zbrodni? Boyne tworzy tutaj bohaterkę niejednoznaczną, pełną sprzecznych emocji: wstydu, strachu, poczucia klęski i desperackiej potrzeby oczyszczenia. Jej portret psychologiczny jest jednym z najmocniejszych elementów całej książki. Druga mini-powieść opowiada o Evanie Keoghu, mężczyźnie stojącym na progu procesu o napaść seksualną. To narracja trudna, duszna, wywołująca w czytelniku konsternację i niepokój. Evan analizuje krok po kroku wydarzenia tamtej nocy, próbując zrozumieć, czy to, co zrobił — lub czego nie powstrzymał — zniszczy nie tylko jego życie zawodowe, ale i moralne. Boyne znów igra z moralną szarością: nie podaje prostych odpowiedzi, nie wskazuje winnego palcem, zostawia czytelnikowi puzzle, które trzeba ułożyć samodzielnie. Obie historie łączy to, co stanowi znak rozpoznawczy autora: emocjonalna głębia, psychologiczna wiarygodność i odwaga w podejmowaniu trudnych tematów. Podczas lektury można odczuwać cały wachlarz emocji — od gniewu i frustracji, przez współczucie i bezsilność, aż po zaskoczenie i smutek. To książka, która zmusza do zadawania niewygodnych pytań: jak definiujemy winę? Czy można nieświadomie stać się częścią cudzego zła? Co decyduje o tym, że stajemy się ofiarą albo sprawcą? Gatunek „Wody i Ziemi” oscyluje między dramatem psychologicznym a literaturą obyczajową o silnym moralnym rdzeniu. To tytuł przeznaczony dla czytelników, którzy lubią, gdy literatura ich porusza, męczy, pobudza do myślenia i nie pozwala przejść obojętnie. Idealny dla osób ceniących introspekcję, złożonych bohaterów i historie, które nie dają prostych zakończeń. „Woda i Ziemia” to książka, o której trudno zapomnieć. Boyne ponownie udowadnia, że w opowieściach o ludzkich pęknięciach jest mistrzem. To poruszająca, wymagająca, ale niezwykle satysfakcjonująca lektura, po którą zdecydowanie warto sięgnąć.

Czasami myślimy, że wystarczy wyjechać, zmienić adres, zamknąć za sobą drzwi i zostawić wszystko, co bolało, gdzieś daleko. Że nowe miejsce da nam spokój. A John Boyne w „Wodzie i Ziemi” pokazuje, jak złudne są takie nadzieje. Bo przeszłość, tak jak cień o zachodzie słońca, i tak nas dogoni. Autor pisze prosto, ale tak, że trudno przejść obok tej historii obojętnie. Nie ma tu fajerwerków, nie ma patosu. Jest za to gęsty klimat, napięcie, które czuje się między słowami, i bohaterowie, których nie sposób osądzić jednoznacznie. Nie ma tu łatwych odpowiedzi i chyba dlatego ta książka tak mocno działa na emocje. Moim zdaniem „Woda i Ziemia” po prostu wciąga. Trochę jak sztorm, który nagle zrywa się nad morzem – nie wiadomo, kiedy dokładnie zaczyna szarpać, ale gdy już się zorientujesz, jesteś w samym środku. To książka, po której trzeba się na chwilę zatrzymać i pomyśleć. O tym, jak wiele w naszym życiu jest rzeczy, których nie da się po prostu zostawić za sobą. I o tym, że czasem najtrudniejsza podróż to ta w głąb własnej duszy. Polecam!