Wiek XIX posiada z pewnością kilka dominant - zjawisk, kategorii, figur wyobraźni, które określały mieszkańcom świata "pięknego stulecia" czas i przestrzeń, granice między indywidualnością, a uczestnictwem w życiu wspólnoty, kształtowały poczucie zakorzenienia w historii, relacje między tym, co obce, i tym, co swoje, i mnogość jeszcze innych kwestii. Wiele przemawia za tym, by za jedną z najważniejszych uznać wynalazek - i śledzić go jako fakt, wyobrażenie, metaforę, ucieleśnienie postępu; to obiecujący trop przy próbach określania tego, czym jest "dziewiętnastowieczność", rozumiana nie jako epoka zamknięta w pewnych chronologicznych ramach, ale jako wzór kultury.
