Stereotyp czarownicy i jego modyfikowanie - Bernadeta Niesporek-Szamburska

Monografia powstała jako rezultat badań nad dziecięcą konceptualizacją wiedzy, której dzieci nie poznają bezpośrednio, doświadczając rzeczywistości, ale za pomocą przekazu stereotypów lingwomentalnych w językowych interakcjach z dorosłymi. Praca wpisuje się nurt badań etnokognitywistycznych, rozważania dotyczące języka dziecka umieszczono w szerokiej perspektywie, wiążąc je z metodologią językowego obrazu świata. Na przykładzie wyobrażenia mitologicznego czarownicy, czerpiącego z kilku prototypowych wzorców (czarownicy, wiedźmy, baby-jagi), ukazano, z jaką zawartością stereotypu stykają się dzieci rozpoczynające swą edukację kulturową i społeczną. W tym celu odwołano się do kontekstu kulturowego stereotypu (w tym - językowego), a następnie wyodrębniono jego zróżnicowane profile z tekstów dla dzieci - te tradycyjne z baśni ludowej i literackiej, oraz te zmodyfikowane - z baśni nowoczesnej i z utworów fantasy. Takie typowe obrazy - kulturowy i literacki, zostały zestawione z wyobrażeniem czarownicy z wypowiedzi dzieci szkolnych, uformowanym w definicji kognitywnej o układzie fasetowym. W opracowaniu przedstawiono także wyniki badań przeprowadzonych wśród dzieci (za pomocą kwestionariusza ankiety, wywiadu, także eksperymentu z komponentem modyfikującym stereotyp). Pozwalają one wysnuć interesujące spostrzeżenia związane z krystalizowaniem się wyobrażeń mitologicznych u dzieci, z ich z jednej strony typową, z drugiej zaś - ze specyficzną, "dziecięcą" zawartością, a także z możliwością jej modyfikowania pod wpływem czynników zewnętrznych (literackich, kulturowych). Monografia ma szeroki adres odbiorczy. Może zainteresować zarówno badaczy zajmujących się językiem dziecka, badaczy literatury dziecięcej, także - językowego obrazu świata, jak i nauczycieli, pedagogów oraz studentów kierunków humanistycznych.