Ateńskie przechadzki. Wybrane eseje i opowiadania - Emanuil Roidis

Emanuil Roidis (18361904) jest w Polsce pisarzem mało znanym. To stwierdzenie jest paradoksem, ponieważ jego kontrowersyjna powieść Papież Joanna przetłumaczona na język polski wydana została w dużych nakładach i cieszyła się u nas, jak w wielu krajach europejskich, sporą popularnością. Dopiero jednak teraz czytelnik polski może w pełni poznać osobowość pisarską tego niezwykłego twórcy. Znakomite środowisko polskich tłumaczy nowogreckich i hellenistów, znawców nowożytnej literatury greckiej, przygotowało wybór fascynujących tekstów prozatorskich, eseistycznych i krytycznoliterackich Roidisa, pisarza zajmującego osobne miejsce w literaturze nowogreckiej. Miłośnicy Grecji, jej kultury i historii, muszą jednak przygotować się na trudne spotkanie z Helladą widzianą oczyma Roidisa ironisty, mistrza drwiny, szyderstwa, paradoksu. Jego krótkie formy prozatorskie i eseje podważają obraz Grecji i greckości zadomowiony w kulturze europejskiej i ugruntowany przez szeroko rozumianą literaturę filhelleńską. Roidis nie akceptuje żadnych stereotypów i żadnych łatwych formuł, nie ma w nim wyrozumiałości wobec skomplikowania odradzającego się w XIX wieku życia społecznego i politycznego nowej Grecji. Ale jego spojrzenie ironisty sięga głębiej dotyczy również utrwalonych w kulturze europejskiej sposobów widzenia natury ludzkiej; także wobec tej tradycji jest czujny, ironiczny, szyderczy. Gdy jednak czytelnik, również miłośnik Grecji, oswoi się ze specyfiką pisarstwa Roidisa, z jego surowym, a często prześmiewczym widzeniem i świata greckiego, i europejskiego, doceni wartość twórczości Roidisa i jego niezależnej postawy outsidera, polubi dynamiczny styl jego pisarstwa i wnikliwość spojrzenia.

Z recenzji prof. dr hab. Marii Kalinowskiej