W walce o niepodległość Polski i prawa kobiet - Piotr Biliński

Biografia Wandy Pełczyńskiej, niezłomnej działaczki niepodległościowej

Wanda Pełczyńska, z domu Filipkowska, to osoba wielozadaniowa i wszechstronnie zaangażowana - jako działaczka niepodległościowa, polityczna, dziennikarka i sufrażystka. Od 1913 roku była częścią Polskich Drużyn Strzeleckich. Pełniła również funkcję komendantki kurierek na Froncie Litewsko-Białoruskim podczas wojny polsko-bolszewickiej. W okresie międzywojennym redagowała między innymi magazyny "Bluszcz" oraz "Kobieta Współczesna", zasiadając jednocześnie jako posłanka Sejmu IV kadencji.
Podczas drugiej wojny światowej, przez NKWD uwięziona, związała się z Armią Krajową. Po zakończeniu wojny i znalezieniu się na emigracji w Londynie razem z mężem działali na rzecz Studium Polski Podziemnej. Ich praca skupiała się na archiwizacji i badaniu akt odnoszących się do historii Armii Krajowej oraz przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. Pełczyńska nie zaprzestała aktywności publicystycznej, komentując bieżącą politykę oraz historię niemieckiej i sowieckiej okupacji Polski, co przysporzyło jej niechęci władz PRL, które usiłowały wymazać ją z pamięci społeczeństwa.
Niewątpliwie, Wanda Pełczyńska była jedną z prekursorów rosnącej roli kobiet w polskim życiu publicznym. Jej życie przeplatało się z najbardziej dramatycznymi wydarzeniami XX-wiecznej Polski. Ta książka, bazująca na szczegółowo przeprowadzonych badaniach źródłowych, stanowi istotny krok w przywracaniu pamięci o tej niezwykłej postaci.

Wartość książki i jej miejsce w literaturze historycznej

Niewątpliwie, wartość tej pozycji literackiej czerpie zarówno z tematyki jak i głównej bohaterki. Po pierwsze - ta biografia opisuje fascynujące życie mało znanej, ale ogromnie ważnej postaci. Po drugie - jest to przede wszystkim studium pewnego typu polskiej inteligencji, którą można określić mianem „pepeesowsko-niepodległościowego”.

prof. dr hab. Maciej Janowski