Zarys historii ceramiki - A. Gubernat, M. Zarzecka-Napierała

Publikacji dotyczących ceramiki nie ma zbyt wiele i na ogół ich tematyka zostaje zawężona do danego rodzaju ceramiki pozostającego w zbiorach konkretnego muzeum. Natomiast jeśli dotyczą one dużego zakresu czasu i rozległego obszaru, to najczęściej mają charakter encyklopedyczny.

W porównaniu z nimi monografia autorstwa Agnieszki Gubernat i Magdaleny Zarzeckiej-Napierały jest zupełnie inna z jednej strony stanowi rodzaj kompendium historycznego zbierającego w skrótowej formie najważniejsze fakty z niezwykle długiej i bogatej historii materiałów ceramicznych oraz sposobów ich wykorzystania w różnych dziedzinach aktywności ludzkiej, a z drugiej jest barwną podróżą po epokach, kulturach, stylach i technikach dekoracji.

Historię ceramiki autorki przedstawiły na przestrzeni wielu epok oraz rozległego terytorium licznych ziem i krajów, wraz z ich przenikającymi się wpływami, inspiracjami, powiązaniami i kontekstami. Praca opisuje ceramikę od pierwszych nieporadnych wytworów do szczytowego osiągnięcia, jakim było wynalezienie porcelany twardej, a także jej dalszy wspaniały rozwój, w tym zarówno technik wytwarzania, jak i technik zdobniczych.

Opracowanie nie ogranicza się do podania nagich faktów, nie ma charakteru encyklopedycznego, to żywa opowieść archeologa, historyka sztuki, znawcy ceramiki tak dalekowschodniej, jak i europejskiej, a także specjalisty w dziedzinie materiałów budowlanych który proponuje czytelnikowi spojrzenie na historię i wykorzystanie materiałów ceramicznych w szeroki sposób, ukazuje ich znaczenie w przeszłości (rozwój technologii, ewolucja idei) oraz we współczesnej nauce (datowanie warstw archeologicznych), a także w wielu dziedzinach życia i działalności człowieka od religii, przez budownictwo, sztukę dekoracyjną i użytkową po nowoczesny przemysł. Swoją opowieść snuje ze swadą, nierzadko okraszając ją anegdotami, które towarzyszyły rozwojowi tej wspaniałej dziedziny nauki i sztuki. Przystępny język i ciągłość narracji sprawiają, że pracę czyta się naprawdę doskonale.

Na szczególną uwagę zasługuje dokumentacja ilustracyjna. Znakomicie dobrane, liczne i piękne fotografie omawianych wyrobów ceramicznych świetnie pracę ubogacają, dobrze wpisują się w narrację i sprawiają, że jest ona dla czytelnika niezwykle interesująca zarówno od strony merytorycznej, opisowej, jak i wizualnej.

To wydawnictwo ze wszech miar potrzebne i ciekawe nie tylko dla studentów kierunków materiałowych, ale również dla osób, które zaczynają się interesować ceramiką lub chcą sobie przypomnieć najważniejsze fakty z jej historii, oraz wszystkich choć trochę interesujących się przeszłością. Zamiast poszukiwać informacji w wielu książkach, nierzadko w suchym encyklopedycznym wydaniu, otrzymają je skondensowane w jednej publikacji napisanej przystępnie i bardzo ciekawie.