Joga w Polsce od końca xix wieku do 1939 roku konteksty ezoteryczne i interpretacje - Agata Świerzowska

Celem książki jest ukazanie ogółu idei związanych z jogą w Polsce w okresie od końca XIX wieku do 1939 roku wraz z kontekstem, z którego wyrastała i od którego pozostawała zależna. Joga w Polsce, w omawianym okresie, pozostawała ściśle związana z zachodnimi tradycjami ezoterycznymi (m.in. teozofią, antropozofią, agni jogą, spirytyzmem) – one to wyznaczyły ramy rozumienia jogi, jej interpretacji i wreszcie tego, jak była wcielana w praktykę życia codziennego. Jednocześnie jednak to właśnie ów kontekst ezoteryczny sprawił, że na gruncie polskim joga została związana z bogatym zespołem motywów narodowościowych, patriotycznych, niepodległościowych oraz mesjanistycznych i millenarystycznych, które nadały jej specyficzny charakter.

Pierwsza część książki – „Konteksty ezoteryczne” – została w poświęcona omówieniu wybranych wątków o proweniencji ezoterycznej, inspirowanych nimi lub przetworzonych przez tradycje ezoteryczne, które miały zasadnicze znaczenie dla powstania polskich interpretacji jogi i które w tych wizjach albo pojawiają się w formie niezmienionej, albo – częściej – zyskały nową formę. Część druga – „Interpretacje” dotyczy ściśle jogi w Polsce w okresie tuż przed odzyskaniem niepodległości w 1918 roku do wybuchu drugiej wojny światowej. Nie jest to jednak historia jogi (rozumiana jako historia faktów), ale raczej historia idei i jej interpretowania – wypracowywania sposobów rozumienia jogi i wdrażania jej w praktykę.

Książka ma charakter pionierski – podjęta problematyka nie była dotychczas przedmiotem systematycznych badań, a wykorzystane materiały archiwalne, dotąd niepublikowane, dają wgląd w niepoznany najwcześniejszy etap historii jogi w Polsce. Książka będzie interesującą pozycją zarówno dla badaczy historii kultury polskiej przełomu wieków, jak i czytelników zainteresowanych dziejami jogi na Zachodzie.

Przedstawiając wybraną przez siebie problematykę Autorka wykazuje dużą erudycję i dobre przygotowanie warsztatowe. Książka jest napisana ładnym stylem literackim i może stanowić wartościową lekturę dla szerszego niż ściśle naukowe grona czytelników.

Prof. dr hab. Beata Szymańska