Wspomnienia babki. Obrazy z dziejów rosyjskich... - Paulina Wengeroff

Wspomnienia babki. Obrazy z dziejów rosyjskich Żydów w XIX wieku autorstwa Pauliny Wengeroff (1833-1916) są monumentalnym, dwutomowym dziełem przedstawiającym szeroką panoramę życia żydowskiego w carskiej Rosji.

Narracja Wengeroff jest pełna etnograficznych detali oraz bezcennych z naszej perspektywy opisów tradycji i zwyczajów, np. dotyczących stroju, ceremonii zaślubin, opieki nad dzieckiem, przebiegu świąt i obrzędów z nimi związanych, kuchni, praktyk leczniczych. Autorka charakteryzuje tradycyjny świat Żydów wschodnioeuropejskich, a następnie jego upadek, będący konsekwencją przemian modernizacyjnych. Opisy przepełnione są nostalgią i sporządzane z pełną świadomością, że dotyczą świata, który odchodzi.

Dzieło Wengeroff zalicza się dziś do klasyki żydowskiej autobiografii, jest ponadto jednym z pierwszych i najważniejszych żydowskich tekstów autobiograficznych napisanych przez kobietę i ujmujących kobiece doświadczenie. Poza tym (a może przede wszystkim) Wspomnienia są znakomitym tekstem literackim; zostały napisane z talentem i pisarskim wyczuciem.

Oryginalnie opublikowano je po niemiecku w Berlinie. W niniejszej polskiej edycji zachowano układ dwutomowy. Pierwszy tom obejmuje okres od najwcześniejszego dzieciństwa autorki do końca lat czterdziestych XIX wieku. Autorka opisała w nim swoje dzieciństwo w zamożnej tradycyjnej rodzinie żydowskiej w Brześciu Litewskim.

W serii ukazały się:

Ludwig Kalisch, Obrazki z moich lat chłopięcych

Jecheskiel Kotik, Moje wspomnienia, TOM I

Najstarsze pamiętniki Żydów krakowskich: Meir ben Jechiel Kadosz z Brodu, Zwój pana Meira, Jom Tow Lipmann Heller, Zwój nienawiści

Jecheskiel Kotik, Moje wspomnienia, TOM II

Estera Rachela Kamińska, Boso przez ciernie i kwiaty. Memuary "matki teatru żydowskiego"

Mordechaj Aron Gincburg, Awiezer. Wyznania maskila

Beniamin R., "Płonęli gniewem". Autobiografia młodego Żyda

Rachela Fajgenberg, Dziewczęce lata. Młodość w poleskim sztetlu

Kadia Mołodowska, Spadek po pradziadku. Opowieść

Natan Sternharz, Dni Natana

Josef R. Ehrlich, Droga mojego życia. Wspomnienia byłego chasyda

Mendele Mojcher Sforim, Szlojme od reb Chaima

Adele von Mises, Ciotka Adela opowiada

Icchok Lejbusz Perec, Mogliste lata dzieciństwa. Wspomnienia z Zamościa

Malka Lee, Oczami dziecka

Awraham Ber Gotlober, Wspomnienia z moich lat młodzieńczych

Jaakow ha-Lewi Lewin, Wspomnienia z dni polskiego buntu, 1830-1831

Izrael Jehoszua Singer, Wspomnienia ze świata, którego już nie ma

Paulina Wengeroff, Wspomnienia babki. Obrazy z dziejów rosyjskich Żydów w XIX wieku, t. 1