Redystrybucyjne skutki wprowadzenia podatku od nieruchomości ad valorem - Paweł Para

Podatek od nieruchomości jest najważniejszym podatkiem lokalnym oraz istotnym źródłem dochodów budżetów gminnych. Pełni on przede wszystkim funkcje fiskalne, dlatego też jego redystrybucyjna charakterystyka nie znajduje się w centrum uwagi polityków, włodarzy gmin i ekonomistów. Brakuje też opracowań omawiających podatek od nieruchomości pod kątem jego skutków dla redystrybucji dochodu. Monografia Redystrybucyjne skutki wprowadzenia podatku od nieruchomości ad valorem przynajmniej w części wypełnia tę lukę.

Autor omawia funkcjonujące na świecie systemy opodatkowania nieruchomości. W sposób syntetyczny charakteryzuje zarówno systemy, dla których podstawę opodatkowania stanowi powierzchnia, jak i te oparte na wartości określonej w katastrze nieruchomości, zwane systemami katastralnymi lub systemami ad valorem. Krytycznej analizie poddaje obowiązujący w Polsce system powierzchniowy i wskazuje jego mankamenty, opisując, w jaki sposób nie przystaje on do realiów gospodarki rynkowej. Konsekwencją tych porównań są propozycje zmian w polskim systemie podatkowym w odniesieniu do nieruchomości.

Powołując się na zasadę sprawiedliwości podatkowej, autor postuluje stopniowe odejście od podatku „od powierzchni”, który jest niesprawiedliwy i dyskryminuje właścicieli tanich nieruchomości, i ewolucyjne przejście do podatku „od wartości”, który pozwala na bardziej proporcjonalne rozłożenie ciężaru podatkowego. Zasadniczym celem publikacji jest pokazanie, jak zmiana zasad opodatkowania nieruchomości z formuły powierzchniowej na wartościową wpłynie na rozkład obciążeń podatkowych oraz jakie może ona nieść za sobą konsekwencje dla systemu zasilania finansowego jednostek samorządu terytorialnego.